Trong căn nhà nhỏ lợp tôn cũ kỹ ở ven một con hẻm ngoằn ngoèo của vùng quê nghèo, bà Lựu đã bước qua tuổi bảy mươi nhưng vẫn phải lom khom gánh nước, nhặt từng bó rau dại ngoài ruộng về bán để kiếm vài đồng lẻ mua gạo. Chồng bà mất sớm, một mình bà nuôi con trai duy nhất – Hào – khôn lớn thành người. Ngày trước, ai trong xóm cũng bảo Hào là niềm tự hào của bà Lựu, vì cậu học khá, lại được gửi lên thành phố làm ăn, hy vọng sẽ đổi đời. Nhưng cuộc đời đâu ngờ, người con trai từng khiến bà rơi nước mắt hạnh phúc, giờ lại là kẻ khiến bà nếm đủ mọi tủi nhục cuối đời.

Từ ngày Hào lấy vợ, mọi thứ thay đổi chóng mặt. Lúc đầu, vợ chồng anh còn để bà ở chung trong căn nhà nhỏ họ xây, nhưng chỉ vài tháng, mâu thuẫn bắt đầu nảy sinh. Vợ Hào vốn xuất thân từ gia đình khá giả, quen ăn trắng mặc trơn, nên thấy bà Lựu quê mùa, chậm chạp thì khó chịu ra mặt. Chén bát va chạm trong nhà không chỉ là tiếng lách cách mà còn là những lời bóng gió, mỉa mai. Hào ban đầu còn bênh mẹ, nhưng rồi cũng dần nghiêng về phía vợ, để mặc bà chịu đựng.

Mùa đông năm ấy, trời lạnh cắt da cắt thịt. Bà Lựu ho sù sụ, nhưng vẫn lụi cụi nấu cơm, quét nhà. Cơm chưa kịp chín, con dâu đã từ ngoài sân bước vào, giọng chát chúa:
– Mẹ, con nói bao lần rồi, mẹ ở nhà nghỉ ngơi, đừng đụng vào bếp núc nữa. Mẹ nấu dở, chồng con không ăn được!

Bà Lựu cúi đầu, lẩm bẩm xin lỗi. Hào đứng bên cạnh, không nói gì, chỉ liếc mẹ rồi bước ra ngoài. Đêm đó, bà ngồi một mình trong góc bếp, vừa vá lại chiếc áo cũ, vừa nghe tiếng vợ chồng con trai cãi nhau trong phòng. Tiếng người con dâu nói to:
– Anh chọn đi, hoặc là em, hoặc là mẹ anh. Em không chịu cảnh này mãi đâu!

Sáng hôm sau, khi sương còn phủ trắng sân, Hào bước vào bếp. Giọng anh lạnh như nước đá:
– Mẹ, con nói thật. Nhà chật, con với vợ không chịu nổi cảnh này nữa. Mẹ qua căn chòi ngoài vườn ở tạm đi.

Bà Lựu chết lặng, nhưng vẫn cố nở nụ cười:
– Ừ, mẹ hiểu… mẹ già rồi, làm phiền các con cũng tội.

Thế nhưng, chuyện chưa dừng lại ở đó. Chỉ một tuần sau, Hào trở về nhà với vẻ mặt cau có. Anh đập mạnh cánh cửa, kéo bà Lựu ra sân. Vợ anh đứng khoanh tay, cười nhạt.
– Mẹ, từ giờ đừng đi lang thang ra ngoài nữa, hàng xóm dị nghị. Mẹ ở yên một chỗ cho con.

Không chờ bà kịp hỏi, Hào mang một sợi dây thừng ra, lạnh lùng trói tay bà vào cột hiên nhà. Những sợi dây cứa vào da, đau rát, nhưng đau nhất là sự tàn nhẫn của đứa con mình dứt ruột sinh ra. Bà nhìn Hào, đôi mắt mờ đục ngân ngấn nước:
– Con… sao lại đối xử với mẹ như thế?

Hào quay đi, giọng cộc lốc:
– Mẹ đừng trách. Mẹ ở yên thì con mới yên tâm.

Đêm đó, gió mùa thổi hun hút, mưa lất phất. Bà Lựu bị trói ngồi tựa vào cột, toàn thân run rẩy vì lạnh. Hàng xóm nhìn thấy, ai cũng bất bình, nhưng phần vì nể nang, phần vì sợ chuyện gia đình người khác, nên chỉ thì thầm bàn tán. Bà cụ hàng xóm lén mang cho bà Lựu một bát cháo nóng, nhưng tay bị trói, bà chỉ có thể cúi xuống húp từng ngụm nhỏ. Nước mắt hòa lẫn nước mưa, mặn đắng.

Sáng hôm sau, khi ánh nắng đầu ngày vừa lên, một chuyện không ngờ đã xảy ra. Hào thức dậy, chuẩn bị đi làm thì bỗng ôm ngực quỵ xuống. Vợ anh hoảng hốt gọi cấp cứu, nhưng xe chưa kịp tới, Hào đã tím tái mặt mày. Bác sĩ sau đó xác nhận anh bị nhồi máu cơ tim cấp, tử vong tại chỗ. Tin dữ lan khắp xóm. Người ta vừa thương, vừa thấy đó như một quả báo đến quá nhanh.

Người con dâu như mất hồn, ôm xác chồng khóc ngất. Bà Lựu nghe tin, hai chân bủn rủn. Bà vẫn bị trói, một người hàng xóm phải vội vàng cởi dây cho bà. Nhìn đứa con trai đã chết, bà run rẩy đặt bàn tay gầy guộc lên trán con, miệng lẩm bẩm:
– Con ơi… sao con ra đi nhanh thế này… Dù con có làm gì mẹ, mẹ cũng không muốn mất con đâu…

Đám tang diễn ra trong mưa phùn lất phất. Không ai dám nhắc lại chuyện sợi dây trói hôm trước, nhưng ai cũng nhớ. Người con dâu sau khi chồng mất trở nên suy sụp, thường xuyên sang xin lỗi bà Lựu. Nhưng những vết hằn trên cổ tay bà vẫn còn đó, và nỗi đau trong tim thì chẳng bao giờ mờ.

Bà Lựu không oán hận, chỉ lặng lẽ sống tiếp những ngày cuối đời trong căn chòi nhỏ. Thỉnh thoảng, bà ra mộ con, nhổ cỏ, quét lá, ngồi nói chuyện một mình. Người trong xóm nhìn bà mà chạnh lòng. Họ bảo, đời bà khổ từ trẻ đến già, nhưng vẫn hiền lành, chưa từng trách móc ai.

Và câu chuyện ấy, như một lời nhắc về chữ hiếu, về cách đối nhân xử thế. Bởi lẽ, người đời có thể tha thứ nhiều điều, nhưng sự bất hiếu với đấng sinh thành – thì dù quả báo đến sớm hay muộn – cũng sẽ khiến lòng người day dứt cả đời.